Een wijnproeverij met biodynamische wijnen, durf jij het aan?

Stel je voor: er staan twee glazen wijn voor je. Wijn van dezelfde druivensoort en afkomstig van bijna dezelfde percelen. De ene is biologisch geproduceerd en de andere biodynamisch. Zou jij het verschil proeven? Sterker nog, proef jij het verschil tussen een biologische en niet-biologische wijn?

Er zijn observaties gedaan waarbij tijdens blindproeverijen door tientallen deelnemers unaniem gekozen werd voor de biodynamische variant. Hoe zeker is zo’n uitkomst? 
Er zijn geen harde wetenschappelijke gegevens die aantonen dat biodynamische wijnen lekkerder zijn dan biologisch geproduceerde wijnen. En niet alles waar het label biologisch of biodynamische op zit nu eenmaal lekker. 

Het is opvallend dat de lijst van biodynamische producenten de afgelopen jaren zeer snel groeit. Wat maakt het dat wijnboeren voor deze methode kiezen?

Zoals de meeste mensen wel weten is de antroposoof Rudolf Steiner de grondlegger van het biodynamische landbouwprincipe. Tijdens gesprekken met biodynamische wijntelers op beurzen, maar ook bij hen op het wijngoed viel mij op dat veel van deze boeren niet alle principes en overtuigingen van Steiner (1861 – 1925) hebben overgenomen. Al is het alleen al omdat Steiner het drinken van alcohol afwees. 
De werkwijze is dus niet in alle facetten gebonden aan voorschriften en keurmerken om je product biodynamisch te noemen. Maar wat zijn nu eigenlijk de belangrijkste voorwaarden om een wijn biodynamische te noemen?

Allereest is het een voorwaarde om landbouw in zijn geheel als een levend systeem benaderen. Om deze reden zouden volgens Steiner biodynamische boerderijen een zelfvoorzienend systemen moeten zijn. In de praktijk is het echter niet meer mogelijk om 100% zelfvoorzienend te zijn. De biodynamische houten vaten, preparaten en biodynamische mest worden vaak ingekocht. Een uitzondering hierop vormt bijvoorbeeld het bedrijf Meinklang uit Oostenrijk. Deze familie produceert bijna volledig circulair. Zowel het veevoer, de granen voor het bier en de druiven voor de wijn.

In alle gevallen zal een boer die biodynamisch wil telen wel rekening houden met de maan- en kosmische ritmes. De bodem wordt door hen gezien als een levend organisme, niet alleen als een plek waar planten groeien. Het leven onder de grond is mogelijk nog van groter belang dan de behandeling van de plant boven de grond.
Ook het gebruik van kunstmeststoffen wordt sterk afgeraden. In plaats daarvan worden speciale preparaten van planten, mest en kiezel gebruikt om het bodemleven te verbeteren en de gewassen van binnenuit sterker te maken tegen ziektes.

Composteren is daarvoor belangrijk, en de meeste biodynamische telers hebben dus enorme composthopen. Ook de aanwezigheid van dieren zoals kippen en schapen die tussen de wijnranken scharrelen wordt zeer aangeraden voor een goed en levendig bodemleven.

Het toevoegen van bijvoorbeeld kalk gebeurt vaak via de composthoop. De composthoop bevat circulair materiaal van de wijngaard, zoals druivenpitten, schillen en stelen. Samen met koeienmest wordt het bedekt met stro en regelmatig bewaterd. Na ongeveer een jaar is een energieke compost klaar om aan de wijngaard toe te voegen.

Zoals genoemd is onkruidbestrijding met pesticiden is niet toegestaan. 
En waarom zou je ook? Volgens Nicolas Joly, de bekendste biodynamische wijnboer kan je al een hele grote stap zetten door kunstmest te vermijden. ‘Kunstmest is een zout. Het kost meer water om zout te compenseren. Je dwingt groei bij de plant af door water: de plant moet te veel drinken, dus groeit hij en gaat door met groeien na de zonnewende. Het groeiproces komt uiteindelijk in conflict met het proces van de plant om zaad en vrucht te gaan dragen.’ Volgens Joly is een mogelijk resultaat hiervan rot, dus je moet dit compenseren met veel chemicaliën.

Natuurlijke timing en de ritmes van de natuur lijken voor de kwaliteit van een biodynamische wijn zeer essentieel te zijn. Zoals Joly het wederom aanduidt: ‘De wijnstok wacht op de zon die op aarde landt. Dit is wat er gebeurt op de zomerzonnewende. Het stelt zijn bloeiproces uit tot het moment waarop de zon op aarde landt. De zomerzonnewende is een zeer belangrijke dag voor een wijnstok. Als je wijnen proeft waar ze te vroeg bloeien, hebben ze een heel goede eerste slok maar een slechte tweede slok’. 

Durf jij het nog aan wijn bij ons te proeven met voornamelijk biodynamische wijn? Natuurlijk wel! Maak je geen zorgen om het esoterische, sektarische imago rondom biodynamische wijn. Onder wijnkenners is dit vooroordeel allang verdwenen. Natuurlijk kan ik je niet anders overtuigen dan om eens een wijnproeverij bij ons boeken. 
Het zijn in de meeste gevallen eigenzinnige maar lekkere wijnen. Het gesprek er over zal niet stilvallen. Als is het alleen al om de onwetenschappelijke en niet te verklaren werkwijze bij de productie van de wijnen. 

Maar het meest van alles zal ik je enthousiast maken over pure smaken. Vol energie zul je terugblikken op een mooie activiteit. Maak een afspraak om het verschil tussen biodynamisch en niet-biodynamisch te gaan proeven!